علي اخوان
شريعت وطريقت
شريعت از جنس علم وطريقت از جنس فعل است " دينداري مصلحت انديش عاميانه وعالمانه جامع وناظر اين دو هستند " در دينداري عاميانه ارتباط اين جهان وآن جهان خيلي مهم نيست " اينجا اندوختن است وآنجا برداشتن " وهر عملي كه انجام مي دهيم بايگاني ميشود" وذره اي از آن ضايع نمي گردد" ودر جهان ديگر آنهارا با امانت تام وتمام وكامل به ما باز مي گردانند " كريمانه " اين يك تصور ساده انديشانه است "ما بايدبين اين دوجهان يك ارتباط قائل شويم " به همان اندازه كه درشخصيت كنوني ما اثر مي گذارد" داراي ارزشهاي ديگري نيز هستند "در غيراين صورت ميتوان آنهارابي ارزش خواند (پيوند اين جهان با جهان ديگر يك حقيقت است وآن حقيقت خود ماست )ما ازاين جهان به جهان ديگر مي رويم" آخرتمان را با خودمان حمل مي كنيم" آخرت ما در جاي به انتظار ما ننشسته است " پس اگر اين شخصيت آباد باشد "مادرآن جا درخانه آباد" زندگي خواهيم كرد ".اگر اين شخصيت خراب باشد" ماآنجا دريك خانه خراب زندگي خواهيم كرد" پس ما هر عملي كه انجام مي دهيم "روي همين شخصيت بايد انجام بدهيم" تا در آن جهان شخصيت اصلي ما متجلي شود "تفاوتي ميان اين جهان وآن جهان نيست " ذخيره اعمال درجهان ديگر" وبه ميدان آمدن درآن جهان يك نگرش عاميانه است" اگر كسي هزار بار به حج برود"و هيچ تاثيري درشخصيت او به جا نگذارد" اين اعمال فاقد ارزش هستند "(ارزش شخصيتي ) بايد اين اعمال شخصيت اورا متحول كند" فهم رابطه اين جهان با جهان اخروي " وتاثيري كه بر شخصيت ما مي گذارد" كليد حل اين مسئله است " وبطبع توزيع متوازن حساسيت ها رابه دنبال خواهد داشت" وبه ما آموزش خواهد داد" كه نسبت به چه اعمالي حساسيت بيشتري داشت باشيم" ونسبت به چه اعمالي حساسيت كمتري بورزيم" كدام ها را اصلي وكدام هارا فرعي بدانيم" وكدام را فداي ديگري بكنيم " چگونه عقلمان به چشمان نباشد" و نپنداريم كه هرچه حجم اعمال بيروني افزونتر باشد بهتر است" وبهشت آباد تر مي شود" هيچ چيز در هيچ جا وجود ندارد" ودنياو آخرت ما در وجود ماست " وهرچه اين" آدم" آدمتر" شد بهشتي تر وآبادتر است " واين انسان مصلحت انديش عالم ومحقق است كه مي داند" بايد اين كويرستان وجود خود را آباد سازد" تا مهيا شود "جهت رويش حقيقت وجودي" وبهار وجودي" وبه همين دليل است" كه به طريقت متوسل مي شوند" كه نه توصيف راه كه پيمودن راه است" آن هم دروجود خود آدمي " آن زمان ما خودمان هم" راه هيم" وهم راهرو "( نه راهي در بيرون ) وطبيعتاٌ پيمودن اين راه با آسانگيري سازگار نيست "
در اوج همه اين توصيف ها " ودر سير وسلوك ودرطريقت" ودرپيمودن راه براي آباد كردن "خانه ابدي خويش" هيچ چيز بهتر وموثرتر وسازنده تر" از آن نيست كه آدمي از آن چه خود دوست مي دارد" فدا كند "وبالا ترين اعمال آن عملي است "كه به زور خود را بدان وادار كني" نه عملي كه تمايل تو نسبت به اوست" كه انجام دادن آن يكي از اميال طبيعي انسان" را ارضاع مي كند" اما افضل اعمال همان است" كه گفته شده ودر صدر همه اعمال سلوكي اين است : كه به كمال نمي رسيد مكر از آنچه دوست داريد فدا كنيد "
عبادت هركسي ويژه خود اوست " انسان بايد سختيهاي خود رابيازمايد " نه آسانيهاي خود را"وبراي يك انسان سالك يك امر ثابت شد است" كه اعمال بايد روح اورا به كمال برساند .
عرفان بيشتر به كارهاي ميپردازد كه سخت است" وآنقدر به آن عمل ميپردازد" تا اسان شود" بعد يك چرخش عظيم" در روح آدمي پديد مياورد" ودر شروع به كارهاي مي کند که حائز اهميت بيشتري است" كه خلاف عادت باشد "
دينداري عاميانه" يك دينداري عادتي است" و در دينداري عالمانه" هرعبادتي يك حركت خلاف عادت است" چون رودرروي اميال آدمي مي نشيند" وآدمي رابه جهد" در اجتهاد وادار مي كند " و به اين طريق تغير در انسان بوجود مياورند " هرشخصي بايد عادات ديني خود را وارسي كند "كه در عمل چه عاداتي را بعنوان دينداري وام گرفته است" اگر چه اعمال ديني هستند" اما خاصيت كمي دارند "براي اينكه بدل به عادت مي شوند "پس براي عروج از دامي كه درآن گرفتار شده است " بايد دست به اعمال خلاف عادت بزند" و برترين آن اعمال " آن اعمال ديني است "كه انسان خود رامجبور به آنها مي كند "
هيچ بزرگي به بزرگي نرسيد است "مكر به قرباني كردن "محبوبي را تجربه کرده باشد" واين بزرگترين تجربه اي است" كه بدست مي آورده است "يك انسان چند دفعه خطر كرده است " چند دفعه گذشته كرده است" وچند دفعه پا روي خواسته هاي خود گذاشته است" با اين معيارها مي توان قضاوت كرد" كه شخصي در عرصه دينداري عالمانه عمل كرده است "يانه " يا عامي آسان گير است "يا طالب سختيها است " و اينها سه عنصر سلوك هستند " كه شخصيت آدمي را جلاء ميدهد" وزنگار آن را از بين مي برد" وكيميا اثر هستند"
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر